İlaçların yan etkileri? İlaçlar nasıl kullanılmalı
Yan etkili ilaçlar ve eczacının üstlendiği rol, ilaç yan etkileri, ilaçlar güvenli mi ?
Günümüzde ilaçların etkililiğinin artmasına paralel olarak, ilacın güvenirliği sorununun önemi de anlamlı biçimde artmıştır. Bu durumun yanında, aynı endikasyonda kullanılan ilaç türü sayısının giderek fazlalaşması ve hastalıktan çok, ilacı alan hastanın bilinen ve bilinmeyen özelliklerinin tedaviye verilen yanıtta önemli rolü olduğunun anlaşılması, ilaçla tedaviyi daha da bir karmaşık hale getirmiştir. Bu karmaşıklıkla beraber, ülkemizde ilaç tanıtımı ile ilgili yasal düzenlemelerin son derece yetersiz olması, ilaç reçeteleme aşamasında hekime yapılacak müdahalelerin geri ödeme listeleri ile oluşturulmaya çalışılması, ilaç suistimalinin had safhada olması, halkın bu konudaki bilinçsizliği ve kulaktan dolma bilgilerle ilaç kullanmaya meyilli olması vb. nedenlerle ilaçlar nasıl kullanılmalı? konusunu hem akademik alanda hem de sağlıkla ilgili otoritelerin sağlık harcamalarını azaltmak yönünde gerçekleştirdiği çalışmalarda gün geçtikçe daha çok ilgiye mazhar olmaktadır.
Akılcı ilaç kullanımı, Dünya Sağlık Örgütü’nün tanımına göre kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre, uygun ilacı, uygun süre ve dozajda, en düşük fiyata ve kolayca sağlayabilmeleridir.Diğer bir anlatımla akılcı ilaç tedavisi, uygun ilacın, doğru uygulama yoluyla ve tedavi için yeterli dozda, uygun zaman aralığında düşük fiyatla edinilerek kullanılması anlamına gelmektedir.
Ülkemizde sağlık harcamaları içerisinde ilaç harcamalarının oranı ortalama %60’lar civarındadır ve gün geçtikçe de bu rakam artmaktadır.Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde ise bu oran %10-15’ler civarındadır. Akılcı olmayan ilaç kullanımı neticesinde; ülkemizde hastalıklar 1,5-14 kat civarında daha pahalıya tedavi edilmektedir. Ayrıca, ilaçların akılcı olmayan kullanımı ile herkesin evinde kullanımına başlanmış, ancak tedavi tamamlanmadan yarım bırakılmış ilaç kutuları, gereksiz yere reçete edilmiş ilaçlarla küçük birer eczane oluşmuştur.Hastaların kullandıkları ilaç konusunda bilinçlendirilmesi görevi de eczacıya düşmektedir.Bu hususta ilaçların kutularının içinde hastaların anlayabileceği dilde hazırlanmış kısa ürün bilgilerinin yer alması da son derece faydalı olacaktır.
Her ilacın esasen bir zehir olduğu göz önünde bulundurularak, ilaçlar yalnız gerekli olduğunda yazılmalı, bütün vakalarda, ilaç kullanmanın yararı, ortaya çıkacak riske karşı tartılmalıdır.Bu, özellikle hem anneye hem de fetusa riskin göz önünde tutulması gereken gebelik döneminde ayrıac bir önem taşır.