Saç bakımı kozmetikleri; saç şekillendiriciler, şampuanlar, saç kremleri ve saç boyalarıdır; dünyada yaygın olarak kullanılmaktadırlar.
Sağlıklı saç nedir?
Sağlıklı saç; parlak, dolgun ve şekil verilebilir, yumuşak saçtır. Saç ürünleri saçın doğal güzelliğini düzenlemek için formüle edilmiştir. Özellikle kuru ve yağlı saçlar, özel saç ürünlerine ihtiyaç duyarlar. Bununla beraber bir çok kişi saça uygulanan bir takım işlemlerin saçlara zarar verebileceğinden habersizdir.
Kuru cansız saç nedir ?
Bu tip saçlar, uçuşan kuru ve kolay kırılabilir saçlardır. Saçın dış kılıfını oluşturan kutikül kat kat ince tabakalardan oluşur. Özellikle güçlü sabun ve deterjan içeren şampuanlar saç kutikülünde hasar yaparlar. Perma, renk açma ve boyama işlemleri, tarama, fön gibi sıcak işlemler ile kutikül haraplanır. Güneş, hava kirliliği, deniz suyu, rüzgar ve klorlu havuz suyu gibi dış etkenler de saçta bu görünümü oluştururlar. Böylece saçlar kolay kırılabilir hale gelirler. Kozmetik sektöründeki son gelişmelerle üretilen ürünlerin, saçlara bu tür zarar veren nitelikte olmamasına çalışılmaktadır.
Şampuanlar
Şampuanların esas etkisi saçları temizlemek olmakla birlikte; bitlenme, kepeklenme, egzema ve sedef gibi bazı cilt hastalıklarında tedavi etmek amacı ile de kullanılırlar. Son yıllarda şampuanlar, saç sağlığını koruma amaçlı olarak da uygulanmaktadırlar. Saçın içindeki sürfaktanlar su ile karışınca saçtaki yağı ve kiri uzaklaştırırlar. Son yıllarda kullanılan modern şampuanların temizleyici güçleri çok kuvvetlidir. Ne yazık ki, tüketicilerin çoğu köpüklü şampuanları daha iyi temizlediklerini varsayarak tercih etmektedirler. Bununla birlikte şampuanlardaki köpük saça ve deriye zarar verebilmektedir. Ancak son dönemlerde, saç üzerine etkisi minimal olan köpük oluşturucu maddeler kullanılmaktadır.
Günlük yaşamda sık kullanılan şampuanların güvenli olması gerekir. Bu nedenle ticari olarak piyasaya sunulmadan evvel nontoksik, nonirritan; deri,saç ve gözlere zararlı olup olmadığına göre bir çok laboratuar ve insan testi yapılmaktadır. Modern şampuanlar ve saç kremleri bu nedenle saç kaybına sebep olmazlar.
Kepek şampuanları
Çinko pirithion, kömür katranı ve ketokanazol içeren şampuanlar; kaşıntı ve kepeklenmeyi kontrol altına alırlar.
Saç kremleri
Saç kremleri saçların taranmasını kolaylaştırır ve saçın uçuşmadan hacimli görünmesini sağlar. İkisi bir arada şampuanlar şeklinde veya şampuanlamadan sonra kullanılırlar. Yıpranmış saçın pürüzlü yüzeyine yapışan saç kremleri, saçın yıpranmasını engeller. Kremler saçın üzerinde katyonik polimerler oluşturarak yumuşatır ve tarama işlemini kolaylaştırırlar. Saç kremleri saçı parlatır ve statik elektriği azaltır. Saçı nemli tutar. Kaliteli saç kremleri saçta artık bırakmadan bu etkileri oluşturur.
Perma
Perma yapıldığında kimyasal olarak saç teli kalıcı olarak dalgalı hale gelir. Perma işlemi 2 aşamalıdır. İlk aşamada kimyasal ürün saçın çift sülfür bağlarına bağlanarak, saçlara kendi etrafında dönen bir şekil verir. İkinci işlemde ise peroksit ile bu şeklin sabit kalması sağlanır. Perma saçlara zarar verir, çünkü sülfür bağları bozulur. Bu da saçlarda kuruma ve yıpranmaya neden olur.
Saç boyama
Genellikle saçlar beyazlaştığında boyama ihtiyacı duyulur. Saç boyaları yıkanmaya olan direncine göre sınıflandırılmıştır.
1.Geçici boyalar: Hızlı renk değişikliği yapar, tek yıkamada saçın dış yüzeyindeki boya akar.
2.Yarı kalıcı saç boyaları: Saçın rengini çabuk değiştirler; 6 yıkamaya kadar saçta kalırlar. Yurt dışında oldukça popülerdir.
3.Kalıcı boyalar: Bu boyalar saçta oksidasyon yaparak saçı yıpratırlar. Bu boyaların renkleri zaman içinde solsa da genellikle kalıcıdırla;, sadece saç uzadığında dip boyası yapmak gerekir. % 10 dan fazla kullanıcıda parafenilendiamin denen boyaya karşın allerji gelişebilir.
Saç şekillendirici ürünler
Saç şekillendirici ürünler reçine içerirler. Bu ürünler yan yana olan saç telleri arasında bağ oluşturarak saçları sertleştirir. Bu etki geçicidir ve şampuanlanarak yıkandığında geçer. Sprey, jel ve köpük şeklinde çeşitli sertlikte ürünler vardır. Spreyler diğer ürünlere göre daha yumuşak his verirler. Diğer formlar ise saçları birleştirerek daha sert görünüm oluştururlar. Bazı ürünler saçlarda kepeklenmeye neden olmalarına rağmen, saça pek zararları yoktur.
Kırık saç uçlarını tedavi eden ürünler
Bu ürünler yüksek viskositeli silikon içerirler ve ikiye ayrılmış saç uçlarını birbirine birleştirerek kırık uçları düzeltirler. Bunların etkisi şampuanlanınca gider; bu nedenle saç kırılmasından korunmak daha önemlidir ve bunun için kuvvetli kimyasal içeren ürünler kullanılmamalıdır
Renk açıcılar
Ülkemizde oldukça yoğun talep edilen bir uygulamadır. Ancak bu ürünler saça hasar verirler. İçerisinde hidrojen peroksit bulunur ve saçın içindeki boya maddesinin rengini açar. Tekrarlayan renk açma işlemi, saçları gevrek ve kırılabilir hale getirir.
Kuru saçlar için kullanılan ürünler
Kuru saç; kuru, parlaklığını kaybetmiş ve gevrek-kolay kırılabilir hale gelmiştir. Saçın kuru olmasının nedeni saçlı derideki yağ salgısının az olmasıdır. Özellikle saça çekilen fön, perma işlemleri, sıcak uygulaması, boya ve kuvvetli kimyasal içeren şampuanlar, çevresel kimyasal kirlilik ve güneş saçları kurutur.
Saçı nemlendiren ajanlar bir çok yolla etkili olurlar. Lanolin, yağ asidi, reçine, doğal trigliseritler ve fosfolipitler saç derisinde eksik olan yağ komponentlerini dengelerler. Ayrıca saçları nemlendirip yumuşattıklarından, saçlar daha kolay taranır ve tarama işleminin oluşturduğu hasar azalır. Ayrıca asetik asit ve laktik asit içeren ürünler, yıkama sonrasında saç pH’ ını normale döndürürler. Geleneksel olarak limon ve sirke bu amaçla kullanılmaktadır.
Yağlı saçlar için ürünler
Yağ bezleri aşırı aktif olan kişiler (sebore), kendilerini aşırı rahatsız hissederler. Yağlı saçlar birbirine yapışır; şekli çabuk bozulur ve yerçekiminin etkisiyle aşağı doğru çekilir. Yağlı saçlar etraftaki tozu da topladıklarından kolay kirlenirler. Ayrıca aşırı yağlanma kötü kokuya neden olur.
Yağlı saçlar için kullanılan ürünler; saçlardaki yağı azaltır, kaşıntıyı giderir ve antiseptik özellik gösterirler. Kükürt ve deriveleri, katran, yağ emiciler ya da yağın saçlı deriden saça dağılımını engelleyen ürünler kullanılabilir. Form olarak losyon, yıkama sonrası losyon, jel, şampuan formunda ürünler mevcuttur.
Saç sağlığını korumak ve saç hasarını önlemek için fiziksel ve kimyasal travmalar engellenmelidir. İçerisinde hafif surfaktanlar bulunan şampuanlar kullanılmalıdır. Özellikle kuru saçlar için saç kremleri kullanılmalıdır. Travmayı azaltmak için, saçlar geniş dişli taraklarla ıslak iken taranmalıdır. Aşırı sıcak işlemler, perma, düzleştirici ve saç boyaları saçta birikici hasara neden olurlar.
