6 Soruda Polikistik Over Sendromu

• Polikistik over sendromu ( PCOS ) nedir?

Polikistik over sendromu üreme çağındaki kadınlarda sıklıkla rastlanan metabolik bir bozukluktur. Yumurtalıklarda küçük kist dizilimi olarak adlandırılan bu rahatsızlık; yumurtlamanın olmamasına ve buna bağlı olarak adet düzensizliği, erkeksi tüylenme, kilo artışı, çocuk sahibi olamama ya da geç olma gibi çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilmektedir.

• Polikistik over sendromu neden olur?

Polikistik over sendromunun neden olduğuna dair bilimsel bir veri bulunmamasına rağmen santral sinir sistemi, hipofiz bezi ve yumurtalıklar arasındaki sistematik düzende yaşanan aksaklıklar sonucu ortaya çıktığı düşünülmektedir. Genellikle üreme çağındaki kadınlarda rastlanılan endokrin bozukluğun nedenleri arasında genetik ve çevresel faktörlerin de etkisi olduğu düşünülmektedir.

Bir kadının normal adet döngüsünde olgunlaşmaya başlayan foliküller çeşitli nedenlerden dolayı gelişimini tamamlayamamaktadır.  Bu nedenle gebelik için hazırlanan yumurtada milimetrik boyutlarda kistin oluşmasına neden olur. Kısacası yumurtalama döngüsünün gerçekleşememesinden kaynaklanan bu durum, polikistik over sendromu olarak sonuçlanmaktadır. İlk başlarda herhangi bir belirti göstermeden varlığını sürdürürken, ilerleyen yaş faktörü ile bitlikte ciddi sorunlara yol açan hastalık olarak tanımlanmaktadır.

• Belirtileri nelerdir?

• Düzensiz adet görme ya da adet görememe ( oligomenore, amenore )
• Yumurtlama düzensizliği ( anovulasyon )
• Androjen hormon yüksekliğine bağlı olarak aşırı tüylenme ve akne
• Ultrason incelemelerinde yumurtalıklarda çok sayıda milimetrik kist
• Ciltte kahverengi lekelenmeler
• İnsülin direncine bağlı olarak obezite
• Kepekli saç derisi
• Yorgunluk
• Hamile kalamama ya da geç kalma
• Yüksek kolesterol
• Yüksek kan basıncı

• Polikistik over sendromu nasıl teşhis edilir?

Polikistik over sendromu teşhisindeki bulgular yıllar içerisinde yapılan çeşitli araştırmalara bağlı olarak birçok defa değiştirilmiştir ve halen teşhisi için kesin bir bulgusuna rastlanılmamıştır. Polikistik over sendromu ile alakalı olarak ortaya çıkan belirtiler olsa da, bu belirtiler her zaman görülmeyebilirken, çoğu zaman herhangi bir belirti göstermeden ilerleyebilmektedir. Bu nedenle kesin olarak teşhis edilebilecek özellikler sergilememesinden dolayı PCOS belirtilerinin en az ikisinin olması halinde tanı konulabileceği yönünde düşünceler ortaya çıkmıştır. Ancak belirtilere göre teşhis edilmesi oldukça güç olabilmektedir.

PCOS olmayan normal kadınların %20’sinde yapılan ultrason muayenelerinde polikistik görüntüyle karşılaşılabilmektedir. Ayrıca belirtilerinin olmamasına rağmen yumurtalarda kistik oluşum da gözlemlenmektedir. Ultrasonografi aracılığıyla yumurtalıkların incelenmesinde; büyük, hiperekojenik stromalı ve multi periferik küçük antral follikül kistleri görüntülenmektedir. Fakat bu görüntü bile PCOS teşhisi için yeterli bir bulgu olarak kabul edilmemektedir. Bu nedenle sendromun hormon kaynaklı oluştuğu düşünüldüğü için laboratuvar testlerinden yararlanılır. Yapılan testler sonucunda elde edilen kan değerleri aşağıdaki gibi olmaktadır:

• DHEA- S’de artış
• Serbest testosteron hormonu yüksek
• Seks hormonu bağlayıcı globülin ( SHBG ) düşük
• İnsülin seviyesinde artış
• Açlık kan şekeri ve şeker yükleme testleri sonuçlarının yüksek çıkması
• LH seviyeleri yüksek, FSH değerlerinin düşük olması halinde polikistik over sendromu teşhis edilmektedir.

• Polikistik over sendromunun tedavisi var mı?

Yapılan kan testleri sonucunda polikistik over sendromu teşhis edilmiş ise, PCOS’un neden olduğu belirtilerin giderilmesi amacı ile kişiye uygun tedavi şekli belirlenir. Bunun haricinde PCOS’un tedavisi için uygulanabilecek bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Çoğu kadında meydana gelen polikistik over sendromu belirtileri ve şiddeti değişkenlik göstermektedir. Bu nedenle kişinin şikayetine yönelik aşağıdaki tedaviler uygulanmaktadır:

• Erkeklik hormonun yükselmesine bağlı olarak aşırı tüylenme sorunun giderebilmek için, kandaki androjenin azaltılmasına yönelik tedavi
• Kısırlık sorununa yönelik tedavi
• Rahim iç tabakasının ( endometrium ) korunması amacı ile tedavi
• Obezite sorununu giderebilmek için kişinin ideal kilosuna ulaşması ve korunması
• İnsülin direncine bağlı olarak ortaya çıkabilecek hastalıkların önlenmesi adına polikistik over sendromu tedavileri yapılmaktadı

• Polikistik sendromlu hastalara yapılması gerekenler nelerdir?

Polikistik over sendromu şikâyetlerine maruz kalan hastaların kilo takibi, bel çevresi ölçümü, tansiyon değerleri ve takibi, şeker taraması, 75 gram glikoz testi, kolesterol takibi, endometrium kalınlığı ve pelvik ultrasonografi incelemelerinin mutlaka yapılması gerekir. Hastalığın nedenlerinin bilinmemesine rağmen PCOS’a karşı alınabilecek en iyi önlem; kişinin ideal kilosunda olması, sağlıklı beslenme, fiziksel aktivite ve gerekirse ilaç tedavilerinin uygulanması tavsiye edilmektedir.

kaynak: http://jinekoloji.com